HEPA FİLTRELER VİRÜSLERİ TUTAR MI?

HEPA FİLTRELER VİRÜSLERİ TUTAR MI?

HEPA (High Efficiency Particulate Air) filtreler, yüksek verimlilikle partikül tutma kapasitesine sahip özel bir tür hava filtresidir. Genellikle temiz oda sistemlerinde, hastane ameliyathanelerinde, farmasötik üretim tesislerinde, laboratuvarlarda ve benzeri hassas ortamlarda kullanılırlar.

HEPA filtreler, hava akışını geçirirken büyük miktarda mikroorganizma da dahil olmak üzere çeşitli partikülleri tutan çok yoğun bir filtre malzemesinden yapılmıştır. Standart bir HEPA filtresi, yüksek bir partikül yakalama verimliliğine sahiptir ve 0.3 mikron büyüklüğündeki partiküllerin yaklaşık olarak %99.97'sini hapseder.

Partiküller ve mikroorganizmalar farklı hareket kabiliyetine sahiptir. Mikroorganizmalar partiküllere tutunarak hava akış yönünde hareket ederler. Partiküller nanoporozlu filtre yapısına tutunurken, daha esnek ve küçük boyuttaki mikroorganizmalar filtre gözeneklerinden kolaylıkla geçebildikleri tespit edilmiştir. Bundan dolayı partikül ve mikroorganizma testlerinin ayrı ayrı yapılması kaçınılmaz hale gelmiştir.

HEPA filtreler ISO 16890 ve EN 1822 standardartlarına göre belirli boyutlarda partikülleri yakalama verimliliğine göre sınıflandırılmaktadır. Fakat mikroorganizma yakalama testlerine tabi tutulmadıklarından dolayı hangi mikroorganizmayı hangi verimlilikte yakalayabildiği maalesef kanıtlanamamıştır.

Hava kaynaklı mikroorganizma ölçümü için kullanılan standartlar ve yöntemler, genellikle temiz odalarda, hastane ortamlarında, gıda endüstrisinde ve laboratuvarlarda hava kalitesinin izlenmesi ve kontrol edilmesi amacıyla kullanılır. İşte bu alanda yaygın olarak kullanılan bazı standartlar ve yöntemler şunlardır.

ISO 14698-1 ve ISO 14698-2 Biyokontaminasyon kontrolü: Mikrobiyal kontaminasyonun belirlenmesi ve kontrol edilmesi için genel prensipleri ve yöntemleri belirler. Özellikle hava örneklemesi, biyopartikül sayımı ve mikrobiyal analiz için kılavuz sağlar.

TS 13848 Mikrobiyal Jel Hava Filtresi: TSE tarafından geliştirilen ve konu raportörü olarak görev aldığım standart kısaca hava kaynaklı mikroorganizmaların belirlenmesi ve kontrolün sağlanması için limitlerin belirlenerek gerekli prensip ve yöntemleri açıklar.

HEPA FİLTRELERİN MİKROORGANİZMA TUTMA VERİMLİLİĞİ

Filtre yüzeyinden mikroorganizmaların yakalanması ve bunun yüzde oranının tespitiyle ilgili kabul görmüş uluslararası bir standart mevcut değildir. Fakat bu zamana kadar yapılmış çeşitli çalışmalar mevcuttur.

Çalışma 1: Ekoteks laboratuvarları ile beraber 2019 yılından itibaren geliştirdiğimiz sistemde EN 14683 standardı geliştirilerek daha büyük filtre medyalarının çeşitli bakteriler ile test edebilir hale getirilmiştir. Bunun sonucunda yüksek hava debilerinde filtre medyalarının bakterileri tutma verimlilikleri test edilmiş ve büyük başarı sağlanmıştır. Bu testler çeşitli bakteriler ile tekrarlanmış ve aynı başarı devam ettirilmiştir.

Çalışma 2: Yeditepe Üniversitesi ile beraber 2021 yılında geliştirdiğimiz küçük bir kabinde filtre yüzeyinden virüs geçirilerek yakalama verimi test edilmiş ve büyük başarı sağlanmıştır.

Sonuç: Bu bilgiler ışığında yapılan çalışmalar neticesinde filtre yüzeyinden mikroorganizma geçiş testlerinin yapılarak filtrelerin mikroorganizma yakalama oranlarının tespit edilebildiği kanıtlanmıştır. Bu işlemlerin standart hale getirilerek uluslararası kamuoyunun hizmetine sunulması toplum sağlığı için kaçınılmazdır.

Müştak ÇALĞAN